Γιατρός-αναισθησιολόγος, μέλος αποστολής στη Γάζα
Η Κωνστήλια Καρύδη βρέθηκε στη Λωρίδα της Γάζας για δύο βδομάδες, από τις 23 Φεβρουαρίου έως τις 6 Μαρτίου, ως μέλος εθελοντικής ιατρικής ομάδας μέσω της αγγλικής οργάνωσης Medical Aid for Palestinians, που συνεργάζεται με την Διεθνή Επιτροπή Διάσωσης, υπό την εποπτεία του ΟΗΕ. Η οργάνωση διασφάλισε τις αναγκαίες άδειες από τις ισραηλινές δυνάμεις και μετέβη με κομβόι του ΟΗΕ από το Κάιρο στη Ράφα.
Συνέντευξη στη Λίτσα Φρυδά
Τι σας ώθησε να πάτε στη Γάζα;
Για την Παλαιστίνη, το τείχος, τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα διαβάζω από τότε που ήμουν στη σχολή. Δεν ενημερώθηκα στις 7 Οκτωβρίου. Με ώθησε το γεγονός ότι αυτός ο κόσμος είναι εγκλωβισμένος εκεί, δέχεται επίθεση και δεν έχει κανέναν τρόπο διαφυγής. Θα έπρεπε να σταματήσουν όλοι οι πόλεμοι στον πλανήτη. Σε άλλες εμπόλεμες χώρες που μπορεί να συμβαίνουν επίσης φρικαλέα πράγματα, ο κόσμος μπορεί τουλάχιστον να φύγει. Θα έπρεπε; Όχι. Κανείς δεν πρέπει να υποχρεώνεται να φύγει επειδή κάποιοι αποφάσισαν ότι θέλουν να καταλάβουν κάποια χώρα που δεν τους ανήκει. Αλλά στη Γάζα δεν μπορούν καν να φύγουν.
Επίσης, ένιωσα την τεράστια αδικία που κρύβεται πίσω από την δυτική υποκρισία – και φυσικά δεν εννοώ τους πολίτες, αλλά τους πολιτικούς. Είναι απίστευτη η υποκρισία και τα διαφορετικά κριτήρια, και δεν αναφέρομαι μόνο στη Γάζα αλλά και στην Αφρική.
Τι κάνατε εκεί;
Πήγαμε για να υποστηρίξουμε υπάρχουσες δομές υγείας, και συγκεκριμένα στο European Gaza Hospital στη Χαν Γιουνίς, στο ένα από τα δύο λειτουργικά κρατικά νοσοκομεία, 700 περίπου μέτρα από εκεί που γίνονται οι μάχες επί του εδάφους και θεωρείται, προς το παρόν, πράσινη ζώνη. Πριν τον πόλεμο είχε δυναμικότητα 220-250 κλινών. Όταν πήγαμε είχε περίπου 1.000 ασθενείς. Επιπλέον, εκεί είχαν βρει καταφύγιο 22.000 εκτοπισμένοι, στον εσωτερικό και τον εξωτερικό χώρο του νοσοκομείου. Έξω ζούσαν σε αυτοσχέδιες σκηνές φτιαγμένες από πλαστικά και ό,τι υλικά μπορούσαν να βρουν, ενώ οι πιο τυχεροί είχαν βάλει και μια πόρτα. Μέσα στους διαδρόμους του νοσοκομείου κάποιοι χρησιμοποιούσαν σεντόνια ως παραβάν για να δημιουργήσουν μια ιδιωτικότητα και έμεναν ολόκληρες οικογένειες. Άλλοι είχαν απλά ένα στρώμα στο πάτωμα και κοιμόντουσαν εκεί. Κάθε τετραγωνικό μέτρο του νοσοκομείου ήταν κατειλημμένο. Εγώ κατάγομαι από την Τρίπολη, μια πόλη 25.000 κατοίκων. Φανταστείτε όλη την Τρίπολη συγκεντρωμένη σε ένα νοσοκομείο και τι σημαίνει αυτό από άποψη υγιεινής. Όλοι αυτοί χρησιμοποιούν τα ντους και τις τουαλέτες του νοσοκομείου, όταν υπάρχει νερό. Ο συνωστισμός και η έλλειψη υποδομών είναι το κατάλληλο υπόβαθρο για μολυσματικές ασθένειες, για μετεγχειρητικές λοιμώξεις.
Υπάρχει στελέχωση και ιατροφαρμακευτικό υλικό;
Στην αρχή και για δυο μήνες είχαν μόνο έναν αναισθησιόλογο. Έπειτα έφεραν ακόμη έναν. Μέχρι να φτάσουν οι διεθνείς αποστολές ήταν δυο μόνο. Οι γιατροί ήταν συχνά άνθρωποι που είχαν χάσει τους δικούς τους, το σπίτι τους και έμεναν μέσα στο νοσοκομείο, φροντίζοντας επί πέντε μήνες έναν αριθμό ασθενών τεράστιο για τις δυνατότητές τους. Είναι αξιοθαύμαστοι! Το διάστημα που ήμουν εκεί υπήρχαν αναισθητικά και οπιοειδή μόνο στο χειρουργικό τμήμα, όχι στη μονάδα. Τα πράγματα είναι ρευστά. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας φέρνει υλικά, όταν του επιτρέπουν. Όλες οι εθελοντικές ιατρικές ομάδες που μπαίνουν στην Γάζα φέρνουν μαζί τους όσα φάρμακα μπορούν, σε βαλίτσες. Είναι λίγο πιο εύκολο, αν και σκανάρουν τα πάντα στα σύνορα της Αιγύπτου. Να πω ότι μιλάμε αυτή τη στιγμή για πάνω από 31.000 νεκρούς. Αυτοί είναι οι νεκροί από πυροβολισμούς, βομβαρδισμούς που μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο και καταγράφηκαν. Δεν συμπεριλαμβάνονται όσοι δεν έχουν καταγραφεί, είτε γιατί δεν έχει επιβιώσει κανένας από την οικογένειά τους είτε γιατί μπορεί για την οικογένειά τους να ήταν σημαντικότερο να τους θάψουν, παρά να τους καταγράψουν. Ούτε όσοι βρίσκονται κάτω από τα χαλάσματα ή αυτοί που νοσηλεύτηκαν και κατέληξαν αργότερα, κι ας ήταν ο θάνατός τους συνέπεια τραυματισμού, ούτε οι χρόνιοι ασθενείς, που πλέον δεν έχουν μεγάλη δυνατότητα επιβίωσης αφού, όπως στον Covid, δεν πάνε στο νοσοκομείο. Στο νοσοκομείο μας είπαν πως υπάρχει λίστα αναμονής για χρόνιους ασθενείς που περιμένουν έγκριση από το Ισραήλ για να πάνε σε άλλες χώρες για ιατρική περίθαλψη. Την ονομάζουν «λίστα αναμονής θανάτου».
Δεν μπορώ φυσικά να μιλήσω για νοσοκομεία που βρίσκονται στα πεδία των μαχών και τι γίνεται εκεί, γιατί δεν πήγα.
Περνάει βοήθεια για να καλύψει την επισιτιστική κρίση;
Στην Αίγυπτο είδα φορτηγά γεμάτα με ανθρωπιστική βοήθεια σε έκταση πολλών χιλιομέτρων που περιμένουν για να μπουν. Είναι τραγικό αν σκεφτείς ότι κόσμος πεθαίνει ήδη από υποσιτισμό, ενώ τα τρόφιμα βρίσκονται σε τόσο κοντινή απόσταση από 1 έως 45 χιλιόμετρα μακριά. Δεν υπάρχουν φρούτα και από λαχανικά μόνο ντομάτες και αγγούρια. Η Ράφα έχει θερμοκήπια, τα είδα, αλλά πριν τις επιθέσεις εξυπηρετούσε 200.000 κόσμο και τώρα έχει 1.200.000. Άρα, όση παραγωγή και να έχει δεν επαρκεί. Επίσης λόγω της τεράστιας ανάγκης οι τιμές εκτοξεύονται. Άκουσα για παράδειγμα ότι μια κονσέρβα τόνου μπορεί να κοστίζει και 30 δολάρια. Πόσος κόσμος και πόσες κονσέρβες μπορεί να αγοράσει; Οι θάνατοι από υποσιτισμό είναι στην πλήρως αποκλεισμένη Βόρεια Γάζα, όπου αυτή τη στιγμή δεν μπαίνει διεθνές ιατρικό προσωπικό. Χωρίς να έχω δει με τα μάτια μου τις εικόνες από εκείνη την περιοχή, δεν μου μου κάνει εντύπωση να υπάρχει λιμός. Όταν έχεις ήδη καταγεγραμμένους θανάτους από υποσιτισμό σημαίνει ότι ο λιμός είναι ήδη εκεί.
Γίνονταν διακοπές νερού και ηλεκτρικού;
Ηλεκτρισμός υπάρχει μόνο στο νοσοκομείο. Κι εκεί όμως είχαμε συχνά διακοπές για μεγαλύτερα ή μικρότερα διαστήματα. Την πρώτη νύχτα που πήγαμε από το νοσοκομείο στον ξενώνα ήταν σκοτεινά. Τα φώτα που υπήρχαν στον δρόμο ήταν από γεννήτριες ή από ηλιακά πάνελ και τα φώτα των αυτοκινήτων. Το ίδιο και στις κατοικίες, υπήρχαν κάποια φώτα σε κάποια δωμάτια. Και το νερό κοβόταν ανά διαστήματα και κάποιες φορές για πολλές ώρες. Φανταστείτε λοιπόν με τον συνωστισμό και χωρίς νερό στις τουαλέτες για πολλές ώρες… Δεν είμαι σίγουρη για ποιον λόγο συνέβαινε αυτό και για να είμαι ειλικρινής δεν σκέφτηκα να ρωτήσω.
Κυκλοφορούσατε στην πόλη;
Οι μετακινήσεις είναι αρκετά επικίνδυνες, γιατί ακόμη κι αν βρίσκεσαι στην πράσινη ζώνη, όπου δεν γίνονται μάχες, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν βομβαρδισμοί. Είχα περιορίσει πολύ τις μετακινήσεις, οι οποίες σε κάθε περίπτωση γίνονται με την έγκριση των Ισραηλινών. Αν δηλώσεις τις μετακινήσεις και σου τις εγκρίνουν μειώνεται ο κίνδυνος να σε βομβαρδίσουν όταν περνάς, χωρίς αυτό να αποτελεί εγγύηση ότι δεν θα συμβεί.
Κινήθηκα στον χώρο γύρω από το νοσοκομείο. Εκεί υπήρχαν μικροί πάγκοι όπου πουλούσαν λιγοστά λαχανικά, κονσέρβες, ό,τι είχε ο καθένας από τα μαγαζιά τους. Ήδη προσωπικής υγιεινής, σαπούνια κλπ, δεν είδα πουθενά. Είδα αυτό που είχα δει και στους προσφυγικούς καταυλισμούς στην Ελλάδα, για παράδειγμα κάποιον να κουρεύει κάποιον άλλον, ένα είδος καθημερινότητας και φροντίδας. Τα σχολεία δεν λειτουργούν. Είδα κάποια παιδάκια που ζωγράφιζαν… Οι άνθρωποι είναι σε αναμονή, αιωρούμενοι θα έλεγα.
Φοβηθήκατε καθόλου;
Είναι τρομακτικό το πόσο εύκολα συνηθίζεις τους βομβαρδισμούς και τους πυροβολισμούς. Μια νύχτα που οι βομβαρδισμοί ήταν πολύ έντονοι πεταχτήκαμε και εγώ και η κοπέλα με την οποία μοιραζόμουν το δωμάτιο. Σκέφτηκα: «Δεν ακούω κανέναν να τρέχει. Αυτό σημαίνει ότι δεν χτυπήσαν το νοσοκομείο». Αντιθέτως, ο δυνατός θόρυβος που έκαναν οι πόρτες του χειρουργείου όταν έκλειναν με τρόμαζε. Είχα αποφασίσει να εμπιστευτώ την ασφάλεια του νοσοκομείου και ήλπιζα στην τύχη μου, και ότι προς το παρόν τουλάχιστον δεν έχουν βομβαρδίσει απευθείας νοσοκομείο. Συνήθως τα περικυκλώνουν και μετά από κάποιο καιρό μπαίνουν στα νοσοκομεία, οπότε θα είχαμε τον χρόνο να φύγουμε. Στο νοσοκομείο μας είπαν πως αν θέλουμε να φύγουμε μπορούμε να το ζητήσουμε και να γίνει η απαραίτητη διαδικασία της έγκρισης. Το μόνο που δεν μπορούμε να κάνουμε είναι αν μας πουν «φεύγουμε τώρα», να αρνηθούμε. Οπότε είχα αποφασίσει ότι το αφήνω στα χέρια κάποιου άλλου και αυτό ήταν λυτρωτικό.
Πώς σκέφτονται οι κάτοικοι της Γάζας την επόμενη μέρα;
Εγώ έφυγα στις 6 Μαρτίου και το Ραμαζάνι άρχιζε στις 10. Οι άνθρωποι ήλπιζαν ότι θα γινόταν εκεχειρία για το Ραμαζάνι. Νομίζω πως όλοι είναι μουδιασμένοι. Δεν μπορούν να σκεφτούν τίποτα για το μέλλον. Θυμάμαι έναν συνάδελφο που, όταν ο Νετανιάχου είπε θα μπούμε στη Ράφα, μου έλεγε αρκετά σοκαρισμένος πως ό,τι έχει συμβεί ως ετούτη τη στιγμή είναι μια καταστροφή, αν μπουν στη Ράφα η καταστροφή θα είναι ολοκληρωτική. Πού θα τους πάνε; Θα τους μεταφέρουν στην κεντρική Γάζα; Μα δεν έχει απομείνει τίποτα. Θα τους πάρουν και θα τους φυτέψουν κάπου που δεν έχει τίποτα; Η καταστροφή των υποδομών είναι τεράστια. Δεν υπάρχει τίποτα.
Ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει – αλλά αυτό δεν θα γίνει χωρίς τη δική μας διαρκή πολιτική πίεση
Θα ξαναπηγαίνατε;
Ναι, θα ήθελα να ξαναπάω. Και όταν τελειώσει ο πόλεμος και ξεκινήσει η ανοικοδόμηση της Παλαιστίνης θα ήθελα να είμαι κομμάτι της. Και θα ήθελα πάρα πολύ να ξαναδώ αυτούς τους ανθρώπους που σας ανέφερα κάτω από φυσιολογικές συνθήκες.
Υπάρχει κάτι που σας άγγιξε ιδιαίτερα;
Η υπομονή τους, η καρτερικότητα τους. Δεν έχουν σχεδόν τίποτα και το μοιράζονται.
Η νοσηλεύτρια του αναισθησιολογικού που μου διέθεσε το δωμάτιό της, που ήταν ουσιαστικά το μπάνιο του νοσοκομείου, για να πλυθώ. Που μοιράστηκε με γενναιοδωρία τον καφέ που της είχαν φέρει από την Ιορδανία, είδος δυσεύρετο στη Γάζα. Που μου έδωσε δωράκια για μένα και την οικογένειά μου να τη θυμάμαι.
Ο συνάδελφος μου που έχασε τον γιο του, τη γυναίκα του, το σπίτι του και προσφέρει νυχθημερόν τις υπηρεσίες του στους ασθενείς.
Ένα από τα παιδάκια που με ακολουθούσαν στις μετακινήσεις μου από το ένα κτίριο του νοσοκομείου στο άλλο που θέλησε να μου προσφέρει το ψωμί του.
Ένας συνάδελφος γιατρός που όταν αρρώστησα άνοιξε την τσάντα του να μου δώσει παρακεταμόλη, μη γνωρίζοντας αν και πότε θα ξαναβρεί.
Η εντιμότητα ενός πεντάχρονου παιδιού που βρήκε κάτω ένα χαρτονόμισμα και το έδωσε σε μέλος της ομάδας μας που του είχε πέσει από την τσέπη.
Και η πίστη, η αντοχή, η δύναμη, το σθένος…
Εκείνο όμως που με συγκλόνισε είναι πως για να βγουν από τη Γάζα χρειάζονται άδεια από τους Ισραηλινούς και 5.000 δολάρια το άτομο για να περάσουν στην Αίγυπτο. Ένιωσα πολύ άσχημα που μπορούσα να φύγω ενώ αυτοί όχι.
Θέλω να το πω: Όσο επίπονο κι αν είναι να διαβάζει κανείς τι γίνεται στον κόσμο και ιδιαίτερα στη Γάζα αυτή τη στιγμή, να μην αδιαφορήσει. Πρέπει να μιλάμε όσο πιο πολύ γίνεται και να ασκούμε πολιτική πίεση όπως μπορούμε. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Πρέπει να σταματήσει ο πόλεμος, αλλά αυτό δεν πρόκειται να συμβεί χωρίς πολιτική πίεση.
Πηγή:prin.gr
